Бөгелмәлеләр күрше районда кош гриппы таралудан борчыла

Күршеләрдә фабрикада кошларның күпләп үлү очрагы ачыкланган дигән имеш-мимешләр тиз тарала. Бөгелмәлеләр дә үз йорт кошлары өчен борчыла. Барлык кирәкле чаралар күрелүгә карамастан, безнең халыкта шикләр калды, һәм бу мәсьәлә буенча редакциядә шалтыратулар әле дә бар.
Хәзерге вакытта инфекция таралу куркынычы белән бәйле рәвештә Лениногорск кош фабрикасыннан 55 километр радиуста карантин урнаштырылган. Бу зонага республиканың тугыз районы эләгә: Лениногорск, Бөгелмә, Азнакай, Әлмәт, Баулы, Зәй, Сарман, Чирмешән һәм Ютазы. Авыру кошларны дәвалау тыела. Татарстан Рәисе Указы белән кошлар һәм йомыркалар кертү һәм чыгару, кошчылыкның теләсә нинди продукциясен, авыру кошлар белән элемтәгә керә алган теләсә нинди азык, инвентарь чыгару тыелган.

Ни булды?

25 август көнне иртәнге 9 сәгать 36 минутта Лениногорск районының баш ветеринария табибы Рәшат Әхмәтовка җирле кошчылык фабрикасының башкарма директоры шалтырата һәм кош-кортның төшү буенча технологик норманың артуы турында хәбәр итә. Ул вакытта кошчылык фабрикасында 213 303 баш йомырка сала торган тавыклар һәм яшь терлекләр булган. Рашат Хәмит улы ветеринария лабораториясе белгечләре белән ашыгыч рәвештә фабриканы карап чыгу һәм материалны сайлап алу өчен урынга чыга. Кошны тулысынча караганнан соң, 14 проба өчен биоматериал алынган һәм шунда ук ике төрле лабораториягә җибәрелгән. Икенче көнне иртән барлык юнәлешләрдән дә пробаларның уңай нәтиҗәсе килә.
Фабрикада 213 меңнән артык яшь тавык тотыла. 60 меңнән артыгы һәлак булган, чөнки авыру яшен тизлеге белән тарала. Аларны авыруның алга таба таралуын булдырмас өчен яндырырга туры килгән.

Карантин

Ашыгыч рәвештә уздырылган гадәттән тыш хәлләр комиссиясе кирәкле документлар әзерләгән, шул исәптән карантин кертү турында да.
— Гадәттән тыш хәлләр министрлыгы утырышында ике зона билгеләнде: куркыныч һәм күзәтү зонасы. Биш километрлык куркыныч зонага Лениногорск шәһәре, Тимәш авылы, Валевский утары һәм Савочкино авылы кергән. Бу торак пунктларда 1 600 баштан артык төрле кошлар барлыгы ачыкланган: казлар, үрдәкләр, тавыклар, күркәләр, цесаркалар һәм башкалар. Хәзерге вакытта бу торак пунктларда барысы да тыныч, кошлар авырмый, — ди Лениногорскиның баш ветеринария табибы Әхмәтов. Әмма авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгының 158нче номерлы боерыгы буенча бу кош тартып алынырга һәм юк ителергә тиеш. Хәзерге вакытта халыкка кошларны суярга, чистартырга һәм суыткычка куярга киңәш ителә, чөнки бу итне ризык итеп кулланырга мөмкин, тиешле термик эшкәртүдән соң, пешерергә яки кыздырырга була. Йомырка белән дә шул ук хәл. Ә чи килеш бу продуктларны бернинди очракта да кулланырга ярамый. Безнең тәкъдимнәребезне үтәмәгән кешеләрдән кошларын тартып алачаклар.
Рәшит Хәмит улы сүзләренчә, паникага бирелергә кирәкми, әмма сак булырга кирәк. Вирусның билгеле бер штаммы белән кешеләр авырмыйлар. Куркыныч зонада кошлар булмаска тиеш, ә башка торак пунктларда бөтен кошны ябык килеш тотарга кирәк.

Ә Татарстан кибетләренә һәм республикадан читтә сатыла торган Лениногорск кошчылык фабрикасы йомыркалары белән нишләргә?

— Кошларның кинәт үлүе турында хәбәр килгәч, республиканың бөтен ветеринария хезмәте шунда ук кибетләргә чыкты. Бездә «Меркурий» программасы бар. Аның аша без һәр кибетне, аларда нинди продукт кергәнен күзәтеп торабыз. 10 минут эчендә без әлеге фабрика продукциясенең нинди кибетләрдә булуын белдек. Һәм ике сәгать эчендә безнең хезмәттәшләребез, ветеринария табиблары, ә бу хезмәттә мең ярымнан артык кеше, кибетләргә чыгып, әлеге продукцияне шунда ук изоляцияләделәр. Нәтиҗәдә 60 меңгә якын йомырка изоляцияләнде, — дип сөйләде ТР Министрлар Кабинетының баш ветеринария идарәсе башлыгы урынбасары Эльдар Ногманов.

Алга таба нәрсә?

Кош гриппы соңгы елларда бөтен дөньяда, Россия Федерациясендә дә көчле вәхшилек күрсәтә. Гомумән алганда, дөньяда август аенда гына да кош гриппы 24 илдә теркәлгән. Россиядә дә очраклар ачыклана. Бүгенге көндә Россия Федерациясе буенча 32 төбәктә, быелның 8 аенда 70 авыру теркәлгән.
Безнең республиканы болар барысы да читләтеп үтте, чөнки авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы һәм барлык хуҗалыклар тарафыннан биокуркынычсызлык өчен бик күп чаралар күрелә. Әмма бу вирустан берәү дә йөз процентка иминиятләштерелмәгән.
Лениногорск фабрикасына авыруның үтеп керү версияләре төрле: азык, кошлар ташылган транспорт, синантроп кошлар (күгәрченнәр, чәүкәләр, чыпчыклар, тилгән). Бу вирус заводка хәтта су һәм көтүлекләр аша да эләгергә мөмкин. Территорияләрне һәм азыкларны эшкәртү мөһим, вирус 70 градус температурада биш минут эчендә үлә.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, зарарланган кошларны юк иткәннән соң, ул җирдән инвентарь һәм продукцияне чыгарырга ярамый. Яндырудан соң дезинфекция башлана: биналар, инвентарь, су бирү җайланмалары, җиһазлар җыештырыла. Шуннан соң механик чистарту үткәрелә: барысы да кырып чистартыла, яндырыла, шул исәптән азык та. Карантин кошны соңгы үтергәннән соң 21 көнгә куела. Әгәр бу чорда беркайда да авырулар барлыкка килмәсә, карантинны бетергәнче, тагын бер кат ныклы эремәле дезинфекция үткәрелә, аннан соң юылулар алына һәм лабораториядә чыннан да сыйфатлы дезинфекцияне раслау өчен тикшерелә. Бу чаралардан соң гына карантин алына.

Бөгелмә районы дәүләт ветеринария берләшмәсе вәкилләре сүзләренчә, безнең районда кош гриппы очраклары теркәлмәгән. Барлык кошчылык объектлары да катгый контроль астында. Күрше районда вирус табылу сәбәпле, аның таралуына юл куймау өчен күрелгән чараларга игътибар ике тапкыр артты. Даими мониторинг үткәрелә, расланган план буенча кош каны алына.

Моннан тыш, экспертлар билгеләп үткәнчә, Лениногорскийда кош гриппы таралу бәяләргә тәэсир итмәячәк.