Алимент түләмәсәң, машина йөртә алмыйсың

Кызыксынучы хезмәтләр рейдка чыга. Закон бозучылар хокук саклау органнары хезмәткәрләре, суд приставлары, прокуратура, салым хезмәте, мәшгульлек хезмәте, социаль яклау органнары, опека һәм попечительлек вәкилләре кергән ведомствоара эшче төркем белән очрашуга әзер булырга тиеш. Нәкъ менә алар балигъ булмаганнарның законлы хокукларын һәм мәнфәгатьләрен үтәү өлкәсендә контрольне гамәлгә ашыра. Әлеге эш «Ныклы гаилә» проекты ярдәмендә үтә.

Һәр чәршәмбе көнне эшче төркем бурычлары булган бөгелмәлеләрнең адреслары буенча рейдка чыга. Адресатлар күп. Әмма еш кына түләмәүчене яшәү урынында тоту – авыр бурыч.

Алиментчылар приставларга фатир ишекләрен ачырга ашыкмыйлар. Күрсәтелгән адрес буенча ваемсыз ата-ананың чыннан да яшәве дә шикле. Кайчагында күршеләренә дә алар турында берни дә билгеле булмый.

Түләмәүчеләрнең хәле төрлечә: араларында алимент түләргә сәләтле кешеләр дә бар, алар бары тик үз вазифаларыннан баш тартып, качып кына йөрүчеләр (андый гражданнар эшен суд тикшерәчәк).

Суд приставларының Бөгелмә район бүлеге җитәкчесе Надежда Митряева сүзләренә караганда, эш даими нигездә алып барыла. Үзләренең бурычлары турында белеп, алиментчылар еш кына яшәү урынын алыштырырга тырыша, башка шәһәрләргә күчеп китә. Тик аларны бурычлыларны эзләү хезмәте хезмәткәрләре анда да таба. Ел башына андыйлар алтмыш булган, шуларның уникесе табылган, тиздән алар законлы җәза алачак.

Закон буенча, балаларын тәрбияләү һәм карап тоту өчен алиментлар түләүдән баш тарткан затлар төрле җәзага дучар ителергә мөмкин. Бу – банк счетларын һәм мөлкәтен кулга алу, штрафлар, пеня исәпләү, машина йөртү таныклыгыннан, ата-ана хокукыннан мәхрүм итү, ил буенча йөрү һәм чит илгә чыгу мөмкинлегеннән мәхрүм итү. Түләмәгән өчен ярты ел төзәтү эшләре алырга мөмкин. Бу вакыт эчендә бурычлы кеше эшкә урнашмаса, ул закон бозу өчен тиешле срогын алырга мөмкин. Узган ел шундый 49 эш кузгатылган, быел алар саны – җиде.

Бу юлы рейд нәтиҗәләре буенча, бурычлы бер кеше вакансияләр банкы белән танышты, икенчесе эш белән тәэмин итү үзәгенә эш эзләүдә ярдәм сорап мөрәҗәгать итү белән килеште.

Әмма мәшгульлек үзәгендәге вакансияләр исемлеге белән барысы да танышырга ашыкмый. Зур бурычлары булучылар арасында шешә белән дуслар да шактый күп, билгеле инде, алар эшкә күнекмәгән. Әмма андыйлар ирләр арасында гына түгел. Быел административ җаваплылыкка тартылучы барлык кешеләрнең яртысы – хатын-кызлар.

Ведомствоара төркем әгъзалары бу хәлне төзәтергә мөмкин булган нәтиҗәле чараларның берсе дип, халык белән мәгълүмати эш алып баруны  саный. Һәр айның беренче сишәмбесендә балаларга карата хокук бозу мәсьәләләре буенча гражданнарны кабул итү үткәрелә. Һәм инде уңай динамика бар. Суд приставлары хезмәте мәгълүматларына караганда, алиментларны кисәтү, кабул итү һәм мәҗбүри түләттерү буенча актив күрелә торган чаралар гомуми бурычны 68 миллион сумнан (2018 елның июлендә) 64 миллион сумга кадәр (быелның 1 мартына) киметергә мөмкинлек биргән.

Искәртеп узыйк, 2019 ел башыннан суд приставлары Татарстан балаларына 44 миллион сумнан артык акча кайтарган. Алимент түләүдән качып йөрүче 250 кеше табылган.

Ләйсән ЙОСЫПОВА әзерләде.

Влад Борисов фотосы