"ТНГ-Геосейс" җәмгыятенең 3 нче партиясе Әлмәт районының төньяк-көнбатыш чигендә эшли. Партия башлыгы Александр Сергеев белән без (ул җәмгыятьнең иң тәҗрибәле җитәкчеләреннән берсе, гомуми эш стажы 42 елдан артып китә) Бөгелмә шәһәреннән Чистай юнәлешендә 120 километр юл үтәбез. Бакыр кайнату заводы белән атаклы Кичү кирмәне артыбызда кала. Һәм, ниһаять, "Каенлы" геофизик...
Кабельләр, чакрымнар күк, уралалар,
һәм менә инде сулау җиңелрәк.
Геофизиканы кәсепкә алмаштыралармыни?
Геофизик һөнәре - мәңгелек!
/Р. Ченборисова көндәлегеннән/.
Аның һәр көне ялыктыргыч маршрутларда үтә. Ул яңгыр, дым һәм салкыннан җәфа чигә. Айлар буена гаиләсен күрми яши. Шулай да һәр көнне аның каршына иртәнге кояш чыга. Әйе, урман-кырлардагы тынлык, кайчакта, аның бердәнбер сердәше. Тик ул, барыбер, ялгыз түгел. Бер-беренә тугрылык һәм олы йөрәк - бу фидакарь кешеләр авыр чакта сыналган чын дуслыкның кадерен белә. Табигатьтәге иркенлек һәм биек һавалар, мөгаен, аларның күңеленә дә үтеп керәдер. Шундый рухлы кешеләрне сез фотосурәтләрдә күрәсез.
Партия башлыгы Александр Сергеев (рәсемдә) белән без моннан биш ел элек, әле партия Ык буенда эшләгәндә үк танышкан идек. Ул чакта, суның ярыйсы ук суынган булуына карамый, геофизиклар, әле җәяүләп, әле көймәгә утырып, елга аша профильләр тарттылар. Эшнең һәр нечкәлегенә җаваплы карашы белән ул тирәнтен хөрмәт уята. Уйлап карасаң, дистәләгән еллар дәверендә ничәмә-ничә яшь белгеч аның мәктәбен үткән! Шуңа күрә 7 ноябрьгә билгеләнгән чакыруны бик теләп кабул иттек.
Юл аркылы, колгалар белән күтәртеп, кызгылт-сары төстәге профильләр сузылган. Тикшерүләрне, башка партияләрдәге кебек үк, төрле ысуллар белән алып баралар. Казан федераль университетының геология факультетын тәмамлап, 2008 елда эшкә килгән һәм 4 ел эчендә техник-оператор вазифасыннан сейсмоотряд башлыгы булып күтәрелгән яшь җитәкче Илшат Котлыев эшчеләргә күрсәтмәләр бирә, һәр бригаданың үзенчәлеген тоеп, ышанычлы кешеләргә таяна, эш көнен нәтиҗәле оештыра. Чыннан да, участок - җаваплы: җир асты коммуникацияләре, яшь урманнар һәм басулар саклык белән эшләүне таләп итә. Җир сулышын тыңлаучы пикетлар тигез рәт булып, әлегә хәтле сугылмаган көнбагыш басуы аша офыкка кадәр юнәләләр, аларны комбайннар килгәнче җыеп алырга кирәк.
"Каенлы" мәйданы Кузайкино, Добромыш, Березовка, Борискино авыллары урнашкан җирләрне, иң көньяк-көнбатыш чигендә - Бәгрәҗ-Никольское басуларын иңли һәм 141 квадрат километрны тәшкил итә. Себердә эшләгән партияләрдән шуның белән аерыла да: линияләр юнәлешен әледән-әле торак хуҗалыкларга карап дөресләргә, "Татнефть" җәмгыятенең чимал үткәргечләрен исәпкә алырга кирәк. Катлам тикшерүләре 6 октябрьдә башланган, эш күләменең 48 проценты башкарылган.
Һәр предприятиедә үз эшеннән ямь тапкан һөнәр-мәндләр була. Бигрәк тә кыр партияләренә чыккач, андый эш батырларын күп күрәсең. Исебез китеп, яшь техник Дмитрий Бученковның (рәсемдә) 250 метрлы кабельне минут ярым эчендә иңнәренә урап куюын карап торабыз. Әллә конкурс җиңүчесе микән дип аптыравыбызга каршы ул: "Кайсы көнне 8әр километрга чаклы кабельне урарга туры килә", - дип җавап бирә.
Партиянең техник җитәкчесе Сергей Мальков - күренекле геофизиклар династиясенең икенче буын вәкиле. С. Орджоникидзе исемендәге Мәскәү
геологик разведка университетын тәмамлаган, предприятиегә тугрылыкның классик үрнәге булып тора: армиягә хәтле үк эшләп китеп, армиядән соң кабат бирегә кайта һәм бүгенге көнгә кадәр тырыш хезмәт куя: "Техник базабызны мин бөтендөнья геофизика казанышларыннан артта калган димәс идем. Дөрес, хәзерге вакытта үткәргечләрдән тыш җиһазлар сынала, алар белән геофизиклар хезмәте бөтенләй башка юнәлеш алачак, әмма аларның кайбер җитешсезлекләре өстендә эшләргә кирәк".
Пермь дәүләт университетында белем алган топограф Алисә Хәйруллинаның да партиядәге эш стажы 3 елга тулган. Аның вазифасы топографлар китергән мәгълүматлардан файдаланып, урынның тәфсилле картасын сызудан гыйбарәт.
Һәр партиядә алыштыргысыз булган бораулаучылар отрядын Николай Мухалев җитәкли. Партия башлыгы А. Сергеев һәм техник җитәкче С. Мальков үрнәгендә ул да иң тәҗрибәле, гомер буена бер урында эшләгән остазлар исәбеннән. Бораулаучыларның эше катлаулы: алар машиналар үтә алмаган урыннардан кул станокларын (кул белән тартып йөрткәнгә күрә, "рикша"лар дип аталалар) тартып үтәләр, урманнарны, табигатьне саклау йөзеннән, кайбер урыннарда скважиналарны кул көче белән бораулыйлар.
Беренчел сейсмик материалны эшкәртү эшен җәмгыятьнең интеллектуаль горурлыгы - ЦГИ (Геофизик тикшерүләр үзәге) хезмәткәрләре Ренат Сафин һәм Эдуард Мадюскин башкара. КФУ һәм КАИ кебек республикабызда мәшһүр уку йортлары биргән югары әзерлек яшь һәм өметле кадрларга, соклангыч төгәллек белән төзелгән сейсмик скриптлар һәм сейсмограммалар аркылы, геология фәненең иң биек үрләренә юл ача.
Шул ук партиядә без, олы шатлыгыбызга күрә, укучыларга яхшы таныш хезмәттәшебезне очраттык. Кыю фикерле хәбәрче буларак танылган Равилә Хөснетдинова, яңа эш урынына күчкән көннән алып, шушы партиядә тугрылык белән җаваплы вазифа башкара. Тәҗрибәле геофизик исеменнән бергә эшләгән матур елларның сәламен бөтен редакция коллективына җиткерәбез.
Раилә ХАФИЗОВА.
Автор фотолары.
Рәсемнәрдә: Сейсмик проект таләпләре белән танышканнан соң, И. Котлыев (өстәге рәсемдә) җитәкләгән отряд кыр буйлап гирляндалар суза башлаячак. 3 нче партия җитәкчесе А. Сергеев: "Партия ул бер гаилә кебек, һәр кешенең хезмәте, урыны алыштыргысыз: геофизиклар, топографлар, урман кисүчеләр, бораулаучылар - берәүнең эше икенчесеннән тора". Кабельне иңгә урау - үзе бер тарихи традиция. Д. Бученков.